Bogumił Nowotny

Wojsko i służby mundurowe

Bogumił Franciszek Ksawery Nowotny, urodzony 3 lutego 1871 roku w Wieliczce, to postać niezwykle znacząca w historii zarówno Austro-Węgier, jak i Polski. Zmarł 17 listopada 1960 roku w Castel Gandolfo, pozostawiając po sobie bogate dziedzictwo wojskowe.

Był on oficerem w marynarce wojennej, w której służbie zdobył doświadczenie w dwóch różnych armiach – austro-węgierskiej oraz polskiej. Jako pułkownik (komandor) Marynarki Wojennej odegrał kluczową rolę w jej powstaniu, będąc pierwszym dowódcą tej formacji.

Życiorys

Urodzony w malowniczej Wieliczce, znajdującej się pod zaborem austro-węgierskim, Bogumił Nowotny przyszedł na świat jako syn Bogumiła Fryderyka Nowotny, cenionego radcy wyższego sądu krajowego i radcy dworu, oraz Zofii Nowotny z domu Loegler. Jego młodość przebiegała w towarzystwie czworga braci: Adama Nowotny-Lachowickiego-Czechowicza, który osiągnął stopień generała dywizji Wojska Polskiego, Franciszka Nowotny, znanego otolaryngologa, oraz Juliana Nowotnego, profesora nauk prawnych. Towarzyszyła im siostra Adolfina Piela. Edukacyjną drogę rozpoczął w prestiżowej Wyższej Szkole Realnej w Krakowie, gdzie w 1889 roku zdał maturę.

Wykształcenie morskie Nowotnego obejmowało naukę w Szkole Aspirantów Morskich we Fiume oraz Akademii Marynarki Wojennej w Rijece, gdzie nabierał doświadczeń podczas rejsu dookoła świata na korwecie SMS „Saida”. Rozpoczął on karierę w cesarskiej i królewskiej Marynarce Wojennej, a później przeniósł się do Poselstwa Austro-Węgier w Pekinie.

Podczas I wojny światowej objął dowództwo niszczyciela SMS „Scharfschütze”, którego zuchwałe działania w rajdzie na Porto Corsini przeciw Włochom zasługują na szczególne uznanie. Awansowany w 1917 roku na komandora porucznika, dowodził także pancernikiem SMS „Erzherzog Karl”.

Po zakończeniu służby w Austro-Węgrzech, w czerwcu 1918 roku, Nowotny zaangażował się w organizację polskiej marynarki wojennej, będąc mianowanym przez Józefa Piłsudskiego szefem Sekcji Marynarki Wojennej w Ministerstwie Spraw Wojskowych. Z tego stanowiska zrezygnował w 1919 roku. Następnie, w 1921 roku, potwierdzono jego stopień pułkownika w korpusie morskim. Pod przewodnictwem Stanisława Wojciechowskiego zatwierdzono go w stopniu pułkownika marynarki w 1923 roku.

Obok kariery wojskowej, Nowotny odgrywał kluczową rolę w życiu cywilnym. Był jednym z inicjatorów Towarzystwa Żeglugowego „Sarmacja”, dzięki któremu Polska nabyła swój pierwszy bałtycki statek, SS „Kraków”.

Po ukończeniu studiów handlowych w Wiedniu, ze względów zdrowotnych, przeniósł się do Castel Gandolfo we Włoszech, gdzie zmarł w 1960 roku. Pozostawił po sobie wspomnienia, wydane w Polsce w 2006 roku.

Przypisy

  1. Patryk Franiel: Stopnie oficerskie w marynarce austro-węgierskiej. nowastrategia.org.pl, 24.05.2015 r. [dostęp 12.11.2015 r.]
  2. a b c d e Pułkownik marynarki Bogumił Franciszek Nowotny. [dostęp 20.10.2010 r.]
  3. Grzegorz Małachowski (red.): W Krakowie przy Studenckiej: Księga Pamiątkowa wydana z okazji Jubileuszu 130-lecia V Liceum Ogólnokształcącego im. A. Witkowskiego w Krakowie. 1871-2001. Kraków: Oficyna Wydawnicza TEXT, 01.01.2001 r., s. 215-6.
  4. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 70 z 07.11.1923 r., s. 740.
  5. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 7 z 19.02.1921 r., poz. 188.
  6. Dziennik Rozporządzeń Komisji Wojskowej Nr 8 z 04.12.1918 r., poz. 155.
  7. Rocznik Oficerski Rezerw 1934, s. 1066.
  8. Rocznik Oficerski 1928, s. 886.
  9. Rocznik Oficerski 1924, s. 1409.
  10. Rocznik Oficerski 1923, s. 1579.
  11. Jerzy Miciński, Księga statków polskich: 1918-1945. T.1, Gdańsk: Polnord-Oskar, 1996 r., ISBN 83-86181-23-0, s. 135 i n.
  12. a b c d e f g Bogumił Nowotny, Wspomnienia, Wstęp Sławomir Kudela, Walter Pater, Oficyna Wydawnicza Finna, ISBN 83-89929-97-X.
  13. a b Archiwum Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni, Pamiętnik Bogumił Nowotny.

Oceń: Bogumił Nowotny

★★★★★
Średnia ocena:4.55 Liczba ocen:21