Franciszek Juliusz Nowotny, urodzony 8 września 1872 roku w Wieliczce, był wybitnym lekarzem otolaryngologiem, który zapisał się na trwałe w historii medycyny polskiej.
W swoim dorobku miał wiele osiągnięć, w tym miano pierwszego w Polsce docenta otiatrii. Pełnił funkcję kierownika Kliniki Laryngologicznej, a następnie Otologicznej Uniwersytetu Jagiellońskiego między rokiem 1920 a 1924.
Nowotny był prawdziwym pionierem w zakresie zabiegów mających na celu poprawę słuchu, co przyniosło korzyści wielu pacjentom i wnosiło nową jakość do praktyki otolaryngologicznej w Polsce.
Życiorys
Franciszek Juliusz Nowotny urodził się jako syn Bogumiła Fryderyka Nowotny, który był radcą wyższego sądu krajowego oraz radcą dworu, a jego matką była Zofia Nowotny, z domu Loegler. Miał czterech braci, których znane osiągnięcia się wyróżniały: Kazimierz Nowotny, adwokat (1863-1924), Adam Nowotny-Lachowicki-Czechowicz (1865-1936), generał major cesarskiej i królewskiej Armii oraz generał dywizji Wojska Polskiego, Bogumiła Nowotny (1871-1960), który był pierwszym dowódcą polskiej marynarki wojennej oraz Juliana Karola Nowotny (1876-1953), profesora prawa. W rodzinie znalazła się również siostra Adolfinę Piela, żyjącą w latach 1868-1968.
Franciszek ukończył Gimnazjum Klasyczne im. Św. Jacka w Krakowie w 1891 roku, a swój dyplom doktora wszech nauk lekarskich uzyskał na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jagiellońskiego 31 marca 1897 roku. W 1900 roku rozpoczął pracę jako asystent Kliniki Laryngologicznej UJ w Szpitalu Powszechnym Św. Łazarza.
Dodatkowo swoje studiowania z zakresu otiatrii wzbogacał w klinice prof. Adama Politzera w Wiedniu. Habilitował się 31 stycznia 1906 w specjalności związanej z laryngologią, rynologią oraz otiatrią dzięki wykładzie habilitacyjnemu pt. „Migdałki jako wrota zakażenia”. W ten sposób stał się pierwszym w Polsce docentem otiatrii, a tytuł profesora tytularnego otrzymał 14 kwietnia 1910 roku. Natomiast 31 lipca 1919 roku uzyskał nominację na rzeczywistego profesora nadzwyczajnego otolaryngologii.
W okresie od 1916 do 1919 roku kierował Kliniką Laryngologiczną UJ, a po 1920 roku pełnił rolę kierownika Kliniki Otologicznej. Jego życie osobiste związane było z Zofią Browicz (1888-1964), z którą był żonaty.
Franciszek Juliusz Nowotny spoczywa w grobowcu rodzinnym Nowotnych na cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kwatera Z, płn.).
Dorobek naukowy, dokonania
Franciszek Juliusz Nowotny jest osobą o bogatym dorobku naukowym oraz znaczących dokonaniach w dziedzinie medycyny. Jego prace i innowacje wywarły wpływ na rozwój otolaryngologii oraz pokrewnych specjalizacji.
- Opublikował 14 prac w języku polskim oraz niemieckim,
- Był pierwszym, który zastosował zmodyfikowaną operację doszczętną ucha środkowego, znaną jako operacja zachowawcza, w leczeniu perlaka ucha,
- Wprowadził zabieg bronchoskopii oraz stosowanie kokainy w połączeniu z adrenaliną na błonę śluzową oskrzeli w celu łagodzenia ataków astmy oskrzelowej. Wyniki tej nowatorskiej metody omówił w swoich publikacjach w języku polskim i niemieckim,
- Uznawany jest za prekursora zabiegów, które mają na celu poprawę słuchu.
Jego osiągnięcia wprowadziły istotne zmiany w praktykach medycznych, a także przyczyniły się do postępu w leczeniu i diagnostyce związanych ze słuchem i układem oddechowym.
Wybrane publikacje
Oto zestawienie wybranych publikacji związanych z działalnością Franciszka Juliusza Nowotnego.
- Bronchoskopia i leczenie na tej drodze dychawicy oskrzelowej, publikacja wydana przez Drukarnię Uniwersytetu Jagiellońskiego w 1909 roku,
- W sprawie rozpoznawania tętniaków tętnicy głównej, również opublikowana przez Drukarnię Uniwersytetu Jagiellońskiego, ale już w 1903 roku.
Przypisy
- Jan WiktorJ.W. Tkaczyński Jan WiktorJ.W. (red.), Pro Memoria III. Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego spoczywający na cmentarzach Krakowa 1803-2017, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2018, s. 202, ISBN 978-83-233-4527-5.
- Bogumił Nowotny, Wspomnienia, Wstęp Sławomir Kudela, Walter Pater, Gdańsk: Oficyna Wydawnicza Finna, 2006, Wstęp, ISBN 83-89929-97-X.
Oceń: Franciszek Juliusz Nowotny