Edward Okulski

---

Życiorys

Edward Okulski był synem Jana i Marii z Włodarczyków. Ukończył seminarium nauczycielskie, co umożliwiło mu rozwój kariery pedagogicznej. W latach 1912-1914 był aktywnym członkiem drużyn polowych „Sokoła” w Wieliczce, a jego zaangażowanie w sprawy narodowe zaczęło się zdecydowanie wcześniej.

W okresie I wojny światowej, od 1914 do 1917 roku, służył w Legionie Polskim w 3 pułku piechoty. W dniu 20 września 1917 roku został wcielony do armii austro-węgierskiej, gdzie brał udział w działaniach wojennych na froncie włoskim, będąc częścią 20 pp oraz 4. i 13 pp Armii Austro-Węgier.

Po zakończeniu wojny, od 11 listopada 1918 roku, służył w Wojsku Polskim. Wiosną 1919 roku uczestniczył w walkach na froncie litewsko-białoruskim, a jego umiejętności wojskowe i przywódcze szybko zwróciły uwagę przełożonych. Wkrótce po tym został przydzielony do 1 pułku piechoty Leg., gdzie dowodził II batalionem w czasie konfliktu polsko-bolszewickiego.

W szczególności, wykonywał skomplikowane i niebezpieczne misje wojskowe od 17 lipca 1920 roku aż do momentu zajęcia Białegostoku. Jego odwaga i strategia zaowocowały osobistym kontratakiem w akcji pod Drohiczynem, gdzie z powodzeniem wypierał nieprzyjaciela z dobrze ufortyfikowanych pozycji. Za te zasługi otrzymał prestiżowe odznaczenie – Order Virtuti Militari.

Od 1929 roku Okulski służył w Straży Granicznej, a w 1933 roku objął stanowisko szefa Inspektoratu Straży Granicznej w Tczewie. W dniu 23 maja 1939 roku, nadal pełniąc tę funkcję, został mianowany polskim Inspektorem Celnym w obszarze Wolnego Miasta Gdańska. Z dniem 19 marca 1939 roku został awansowany na stopień majora z 27. lokatą w Korpusie Oficerów Rezerwy Piechoty.

W dniu 17 lipca 1939 roku został komendantem Obwodu Straży Granicznej w Jaśle. W wrześniu tego samego roku, w trakcie inwazji, brał udział w walkach jako dowódca kompanii Straży Granicznej w składzie 2 Brygady Górskiej Grupy Operacyjnej „Jasło” Armii „Karpaty”. Niestety, po upadku obrony znalazł się w niewoli radzieckiej, gdzie był więziony w obozie NKWD w Ostaszkowie.

Edward Okulski padł ofiarą tragicznych wydarzeń związanych z zbrodnią katyńską; został zamordowany przez NKWD wiosną 1940 roku w Kalininie. Jego życie i poświęcenie pozostaną w pamięci jako symbol waleczności i patriotyzmu.

Awanse pośmiertne i upamiętnienie

W dniu 5 października 2007 roku Edward Okulski został pośmiertnie podniesiony do rangi podpułkownika Wojska Polskiego, a kolejne przeszłości z dniem 15 września 2009 roku skutkowały kolejnym awansem, tym razem na stopień inspektora Straży Granicznej.

W celu upamiętnienia tego wybitnego oficera, na ścianie budynku zlokalizowanego przy ulicy Stanisława Wyspiańskiego 4 w Jaśle, 15 września 2009 roku została odsłonięta tablica pamiątkowa. Tablica ta honoruje trzech ostatnich komendantów Obwodu Jasło Straży Granicznej: nadkomisarza Zdzisława Rucińskiego, nadkomisarza Edwarda Okulskiego oraz komisarza Józefa Bocheńskiego, którzy byli niewinnymi ofiarami zbrodni katyńskiej.

Na początku 2010 roku, a dokładniej mówiąc, 14 maja, w Zespole Szkół Miejskich nr 3 w Jaśle, posadzono Dąb Pamięci poświęcony Edwardowi Okulskiemu, co stanowi dodatkowy element upamiętniający jego osobę.

Warto zaznaczyć, że materiały archiwalne związane z Edwardem Okulskim znajdują się w zbiorach Miejskiej Biblioteki Publicznej w Tczewie, gdzie zostały one przekazane przez jego rodzinę, co umożliwia dalsze badania i przypominanie o jego działalności oraz ofierze.

Ordery i odznaczenia

Edward Okulski był wysoko odznaczanym uczestnikiem wielu wydarzeń historycznych, co potwierdzają przyznane mu wyróżnienia. Oto lista nagród, jakie otrzymał w czasie swojej służby:

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari 496 (1921),
• Krzyż Niepodległości,
• Krzyż Walecznych – czterokrotnie,
• Złoty Krzyż Zasługi (1938),
• Srebrny Krzyż Zasługi,
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
• Krzyż Legionowy,
• Medal za Długoletnią Służbę,
• Odznaka Pamiątkowa Straży Granicznej,
• Odznaka „Za Wierną Służbę” I Brygady,
• Odznaka (krzyż) Wilno (Wielkanoc 1919 roku),
• Odznaka I Brygady Legionów,
• Srebrny Medal Za Waleczność II Klasy (28 czerwca 1916 roku, Austro-Węgry).

Wielość odznaczeń świadczy o jego heroicznej postawie i zaangażowaniu w walkę o wolność oraz niezależność Polski.

---

Oceń: Edward Okulski

---