Teodor Sapiński

---

Życiorys

Wczesne lata

Teodor Ignacy Sapiński przyszedł na świat 9 listopada 1880 roku w Wieliczce. Był jednym z trzynaściorga dzieci Edmunda Sapińskiego (1841–1908), który zasiadał na stanowisku starszego sztygara w kopalni soli. Pracował kolejno w Bochni i Wieliczce. Z rodzinnych przekazów wynika, że był „zdolnym kreślarzem”, ale zmagał się z problemem alkoholowym. Jego żona, Waleria Vetulani (1841–1908), była osobą wesołą, znającą język włoski, a w chwilach wolnych grała na fortepianie i gitarze, co wpłynęło na muzyczne zdolności ich dzieci. Walerii Vetulani pochodziła z Toskanii, przybyła do Polski w XVIII wieku. Dziadek Teodora, Alojzy Vetulani (1801–1869), był jedną z postaci w jego rodzinie, a wśród drugim kuzynów znaleźli się: Roman oraz Franciszek Vetulani.

Teodor miał dwanaścioro rodzeństwa, w tym Karolinę Antoninę (ur. 1866), Stefanię (1867–1953), Adama Feliksa Wojciecha (1869–1943) oraz Michała (1871–1918). Stosunki finansowe rodziny były trudne, ograniczając ich możliwości edukacyjne. Edukację w rzemiośle rozpoczęli bardzo młodo, ucząc się początkowo w ślusarniach oraz sklepach. W wieku dwunastu lat rozpoczął praktykę w prywatnej firmie w Sosnowcu, gdzie uczył się zawodu kupca w różnych sklepach. Pracował jako chłopiec na posyłki, a po pewnym czasie awansował na sprzedawcę. Po okresie służby wojskowej zajął stanowisko inspektora w kontroli skarbowej. Z relacji jego bratanka, Tadeusza Sapińskiego, wynika, że Teodor był osobą bardzo oszczędną, a jednocześnie ambitną i twórczą.

W Sosnowcu poznał swoją przyszłą żonę, Konstancję Orzechowską (1877–1932), która była młodą wdową bezdzietną. Ich ślub miał miejsce 6 czerwca 1911 roku w Kościele Mariackim w Krakowie.

Własna działalność

Po piętnastu latach zawodowego życia w Sosnowcu, w 1914 roku, Teodor zdecydował się na otwarcie własnego sklepu spożywczego w Wieliczce, w Rynku Górnym (wówczas nazywanym Placem Obrońców Pokoju). Sklep ten mieścił się w kamienicy rodziny Włodarczyków po wschodniej stronie rynku.

W 1920 roku, zasobny dzięki własnym oszczędnościom oraz środkom żony, która sprzedała dom z małym ogrodem, zakupił małą kamienicę od rodziny Samulskich, położoną przy Placu Obrońców Pokoju 10. W przyszłym roku otworzył tam swoje drugie źródło dochodu, sprzedając artykuły kolonialne, delikatesowe oraz gospodarstwa domowe, w tym szkło, porcelanę i naczynia emaliowane. Teodor zarządzał sklepem przez trzy dekady, znany był jako „solidny kupiec i fachowiec w handlu”. Miał także zaszczyt pełnić funkcję rzeczoznawcy dla władz handlowych regionu.

Jako kupiec był poważany przez mieszkańców Wieliczki, a jego uczciwość przyniosła mu uznanie lokalnej społeczności. Pełnił funkcję radnego miejskiego w latach 1922–1930, gdzie aktywnie uczestniczył w pracach komisji takich jak: Podatkowa, Finansowa, Sanitarna i Drogowa. Astwiając w rodzinnej kamienicy, Teodor i jego żona adoptowali Stanisławę Sapińską (1915–1961), którą kształcili w gimnazjum oraz średniej szkole handlowej, a jej siostra Maria Sapińska (1913–1980) także pracowała w sklepach rodziny.

W trakcie niemieckiej okupacji zaangażował się w działalność Wielickiej Delegatury Rady Głównej Opiekuńczej.

Ostatnie lata

W wyniku II wojny światowej i dewaluacji walutowej znacznie obniżyły się oszczędności Teodora Sapińskiego. Po wojnie natomiast handel stawał się coraz trudniejszy z powodu ubóstwa ludności oraz dużej konkurencji, co sprawiło, że sklep Teodora kontynuował działalność tylko do 1950 roku.

Teodor Sapiński zmarł 8 stycznia 1952 roku w wieku siedemdziesięciu dwóch lat. Pochowany został dwa dni później na Cmentarzu Komunalnym w Wieliczce, w rodzinnym grobowcu w kwaterze IX. Jego pogrzeb zgromadził wielu mieszkańców Wieliczki, którzy chcieli oddać mu hołd.

Z zapisków bratanka Tadeusza Sapińskiego wynika, że Teodor był osobą towarzyską, życzliwą oraz wyrozumiałą, zwłaszcza w obliczu trudności finansowych jego klientów w sklepie. Jako sprzedawca był uprzejmy i zawsze uśmiechnięty, a także nieustannie wspomagał liczną rodzinę w kształceniu ich dzieci.

---

Oceń: Teodor Sapiński

---