Zbigniew Ziembiński

---

Życiorys

Zbigniew Ziembiński pochodził z rodziny o bogatych tradycjach, jego ojcem był Marian, lekarz oraz oficer w armii austriackiej, a matką Leonia z Cyfrowiczów. Swoją edukację zakończył w gimnazjum w Wieliczce, a następnie rozpoczął studia z zakresu literatury na Uniwersytecie Jagiellońskim. Już w sezonie 1927/28 zadebiutował na deskach Teatru im. Słowackiego w Krakowie, występując w sztuce „Proboszcz wśród bogaczy”. W sezonie 1929/30 pracował w teatrach w Wilnie, a także w Teatrze na Pohulance, którym zarządzał Aleksander Zelwerowicz. To tutaj postanowił wyreżyserować swój pierwszy spektakl, sztukę Ferdynanda Crommelyncka „Maski”. Zaledwie 16 grudnia 1929 roku zdał eksternistyczny egzamin przed komisją Związku Artystów Scen Polskich i stał się najmłodszym reżyserem w Polsce.

Przed wybuchem II wojny światowej, Ziembiński występował w różnych teatrach w Warszawie, Łodzi oraz Poznaniu. Po rozpoczęciu konfliktu, przez Rumunię oraz Francję dotarł 6 lipca 1942 roku do Rio de Janeiro w Brazylii. Tam, zapoznawszy się z lokalnym środowiskiem teatralnym, wyreżyserował „Suknię ślubną” Nelsona Rodriguesa, która miała swoją premierę 28 grudnia 1943 roku w Teatro Municipal. Spektakl ten okazał się kluczowym momentem w historii brazylijskiego teatru, a jego wpływ na lokalne środowisko teatralne był tak znaczący, że przyjęto mówić o erze „przed i po Ziembińskim”. Brazylijski krytyk teatralny Décio de Almeida Prado podkreślał, że „to właśnie Ziembińskiemu zawdzięczamy wprowadzenie do naszego teatru nieznanej dotąd postaci reżysera – reżysera, najwyższego podmiotu w teatrze, początku i końca spektaklu”.

W latach 40. XX wieku Ziembiński pełnił rolę organizatora, reżysera oraz aktora w teatrach brazylijskich. W 1949 roku objął jedno z stanowisk reżyserskich w Brazylijskim Teatrze Komedii w São Paulo, gdzie kształcił liczne pokolenia aktorów, reżyserów i scenografów. Zmarł 18 października 1978 roku w Rio de Janeiro, a w jego pogrzebie uczestniczyło ponad 15 tysięcy osób. Na grobie umieszczono napis w języku portugalskim: „Polski ojciec nowoczesnego teatru brazylijskiego”.

Role aktorskie

• Chopin (Lato w Nohant),
• Dworzanin (Henryk IV),
• Dick (Tessa),
• hr. Jakób (Kró — de Caillaveta i de Flersa),
• Lucjan (Małżeństwo — Nicodemiego),
• Srebrny Anioł (Akropolis — Wyspiańskiego),
• Andrzej (Simona — Devala),
• Gaston Bouchard (Panna — Flute Verneuila),
• Gaston Rieux (Dama kameliowa),
• Fred (Pigmalion — Shawa),
• Parys (Achilleis — Wyspiańskiego),
• Chlestakow (Rewizor — Gogola),
• Wicehr. de Saint Gobain (Zielony frak — de Caillaveta i de Flersa).

Reżyserował

• Henryk IV – Pirandello (1934),
• Stare wino (1935),
• Zwycięska płeć (1936),
• Jadzia wdowa (1937),
• Brat marnotrawny (1939),
• Genewa – G.B Shaw (1939),
• Uciekła mi przepióreczka – St. Żeromski (1939) przedstawienie grane w Bukareszcie oraz w Paryżu.

Upamiętnienie i odznaczenia

W kontekście uznania działalności Zbigniewa Ziembińskiego, wiele osiągnięć zasługuje na szczegółowe wyróżnienie. Na przykład, Teatr w Rio de Janeiro, noszący nazwę „Teatro Municipal Ziembiński”, stanowi symbol wielkiego wkładu w kulturę teatralną regionu.

Również praca doktorska autorstwa Fausta Furer na temat „A Turma da Polônia na renovaçao teatral brasileira” przyczynia się do ścisłej analizy wpływu polskiej kultury na brazylijskie życie teatralne. Warto zauważyć, iż Zbigniew Ziembiński został uhonorowany szeregiem nagród i wyróżnień przez instytucje, które doceniły jego twórczość.

• Order Krzyż Południa,
• Złoty Medal Obywatela Honorowego Carioca,
• Złoty Medal Krytyków w Rio de Janeiro,
• Złoty Krzyż Zasługi,
• Honorowe obywatelstwo stanu Guanabara,
• Zasłużony dla Kultury Polskiej,
• Złota Oznaka Orderu Zasługi PRL – 22.09.1976.

Wszystkie wymienione nagrody podkreślają znaczenie i wpływ Zbigniewa Ziembińskiego na polską i międzynarodową scenę kulturalną. Jego wkład w teatr oraz kultura zapisały się na trwałe w historii obu krajów.

---

Oceń: Zbigniew Ziembiński

---