Celestyn Racek to postać niezwykle ważna w historii polskiego górnictwa, urodzony 28 lipca 1862 roku w Wieliczce, a zmarły tragicznie 14 czerwca 1894 roku w Karwinie.
Był inżynierem górniczym, który swoje życie zawodowe poświęcił pracy w kopalniach należących do zagłębia węglowego w Karwinie. Jego zaangażowanie w ratowanie innych było godne podziwu. Racek stracił życie, próbując uratować uwięzionych górników po wybuchu metanu, co ukazuje jego odwagę i poświęcenie w obliczu niebezpieczeństwa.
Postać Celestyna Racka została spopularyzowana przez pisarza Gustawa Morcinka, który przybliżył tę tragiczną historię w swoim dziele zatytułowanym „Czarna Julka”. Jego życie i śmierć stały się symbolem poświęcenia dla kolegów i odpowiedzialności w pracy w trudnych warunkach górniczych.
Życiorys
Celestyn Racek był osobą, która wyróżniała się na tle swojego otoczenia, pochodząc z rodziny górniczej i kończąc studia w Krakowie oraz akademię górniczą w Leuven. Po zakończeniu nauki podjął pracę w kopalni w Wieliczce. W okolicach 1887 roku przybył na Śląsk Cieszyński, gdzie zaangażował się w działalność narodową i oświatową. W czasie swojego pobytu na tym terenie był niezłomnym zwolennikiem podnoszenia poziomu edukacji oraz ducha narodowego wśród lokalnej społeczności.
Jako oddany działacz, znały go zarówno polskie środowiska w Karwinie, Frysztacie, Łazach, jak i w innych miejscowościach, gdzie przez siedem lat swojej obecności na Śląsku, intensywnie pracował na rzecz ich rozwoju. Tragiczne wydarzenia miały miejsce 14 czerwca 1894 roku, kiedy to podczas wybuchu metanu w kopalni „Franciszka” oraz towarzyszącego pożaru, który objął szyby „Jan” i „Głęboki”, Racek podjął odważną decyzję o udzieleniu pomocy uwięzionym górnikom. Pomimo heroicznego działania, grupa ratunkowa, w tym Racek, napotkała kolejną eksplozję, co tragicznie zakończyło ich życie.
Łącznie w wyniku tej katastrofy zginęło 235 osób, co czyni ten incydent jednym z najpoważniejszych w historii górnictwa tamtej epoki. Dzięki swoim czynom, Racek stał się symbolem bohaterskiej postawy, a jego wkład w ratowanie innych jest nadal pamiętany i czczony. Postać ta zyskała dodatkowe uznanie dzięki twórczości Gustawa Morcinka, szczególnie w książce „Czarna Julka”.
„W Karwinie wszyscy wiedzieli o inżynierze Racku. Mnie opowiadała o nim matka, i to nie raz, nie dwa. Inżynier Racek urastał w tych opowieściach do tak wielkiej i pięknej postaci, że łatwo mi było jego duszę przemienić w jabłonkę. Inżynier Racek, pochodzący gdzieś z Galicji, był bohaterem. Starzy górnicy wspominali o nim ze wzruszeniem. Niczym się nie wzruszali, lecz gdy ktoś napomknął o inżynierze Racku, poważnieli, głaskali się po twarzy, oczy im szarzały i chrząkali. Nie wiem, dlaczego tak robili.”
Celestyn Racek jest uważany za bohatera 2. Karwińskiej Drużyny Harcerskiej „Wielka Niedźwiedzica” w Polskim Harcerstwie w Republice Czeskiej.
Przypisy
- MM Sound, Polska Szkoła Podstawowa i Przedszkole w Karwinie – Základní škola a mateřská škola s polským jazykem vyučovacím v Karviné [online], www.pzskarvina.cz [dostęp 16.07.2018 r.]
- Nieszczęście w kopalniach karwińskich, „Nowiny Raciborskie”, 21.06.1894 r., s. 3. [online] [dostęp 17.07.2018 r.]
- „Polak”, Górnik-bohater, „Opolanin. Kalendarz »Gazety Opolskiej« na rok 1898”, Opole 1898.
- Józef J. Ondrusz, Dola naszego górnika w ubiegłym stuleciu, „Kalendarz Głosu Ludu”, 1951.
Pozostali ludzie w kategorii "Inżynieria i technologie":
Zygmunt Kawecki (inżynier) | Stanisław WidomskiOceń: Celestyn Racek