Kościół św. Klemensa Papieża i Męczennika w Wieliczce to ważny obiekt sakralny, który pełni funkcję kościoła parafialnego, znanego również jako fara.
Świątynia ta jest poświęcona św. Klemensowi, który był trzecim następcą św. Piotra oraz pierwszym patronem górników, co nadaje tej lokalizacji szczególne znaczenie w kontekście kulturowym oraz historycznym regionu.
Historia
Historia kościoła parafialnego św. Klemensa w Wieliczce sięga XIII wieku. Pierwsza wzmianka o tej świątyni pochodzi z bulli papieża Grzegorza IX z 1229 roku. Początkowo budowla była prawdopodobnie drewniana. Murowany kościół został wzniesiony dzięki fundacjom mieszczan między 1333 a 1370 rokiem. Z takim wyglądem przetrwał on do roku 1782, kiedy to niszczące trzęsienie ziemi wyrządziło mu poważne szkody.
W 1786 roku przystąpiono do rozbiórki średniowiecznego obiektu, który został zniszczony aż do fundamentów. Jedynymi pozostałościami stały się fragmenty murów prezbiterium w towarzystwie przyporów oraz XVII-wieczna kaplica grobowa Morstinów, znana z pięknych stiuków autorstwa włoskiego artysty Baltazara Fontany z 1693 roku. Obok kościoła znajduje się również wolnostojąca dzwonnica, której fundatorem był Jan III Sobieski, wzniesiona po wygranej bitwie z Turkami w XVII wieku. Dzwonnicę zaprojektował włoski architekt Marcin Pellegrini, a jej budowa zakończona została w 1699 roku.
Nowa, murowana świątynia powstała w latach 1804-1806 w stylu baroku józefińskiego, wzniesiona na pozostałościach starego kościoła. 4 kwietnia 1825 roku świątynia została konsekrowana przez biskupa tynieckiego, Grzegorza Zieglera. W ciągu kolejnych 200 lat architektura kościoła była wielokrotnie zmieniana:
- w latach 1881–1885 za proboszcza ks. Zygmunta Goliana,
- w latach 1886–1892 pod kierownictwem ks. Henryka Zaremby, kiedy to w 1888 roku przebudowano fasadę świątyni według projektu Sławomira Odrzywolskiego,
- w 1938 roku zaplanowano kolejną przebudowę kościoła, pod przewodnictwem architekta Stanisława Filipkiewicza; planowano zmianę osi świątyni oraz podniesienie stropów, jednak II wojna światowa uniemożliwiła realizację tych zamierzeń,
- w latach 2001–2012, kiedy proboszczem był Zbigniew Gerle, przeprowadzono kompleksowy remont, obejmujący renowację polichromii autorstwa Józefa Pochwalskiego z 1883 roku, odnowienie elewacji oraz restaurację wyposażenia kościoła,
- od 2022 roku, za proboszcza Wojciecha Olszowskiego, odbywa się wymiana pokrycia dachowego.
W skarbcu oraz bibliotece kościelnej przechowywane są liczne zabytki z XV-XIX wieku, w tym m.in. monstrancja z 1490 roku oraz zespół rzeźb późnogotyckich. Kościół św. Klemensa usytuowany jest przy ul. Zamkowej 7.
Przypisy
- Historia kościoła na stronie parafii. [dostęp 03.07.2013 r.]
- Andrzej A. Ryszkiewicz, Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających: malarze, rzeźbiarze, graficy, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1971, ISBN 978-83-89101-08-2 [dostęp 23.12.2022 r.], Cytat: "Pellegrini (Pelegrini, Peligrano) Marcin, szlachetnie urodzony pan Marcin Peligrano natione Italianus".
- Tablica informacyjna w kruchcie kościoła.
Pozostałe obiekty w kategorii "Kościoły":
Kościół św. Sebastiana w Wieliczce | Parafia św. Klemensa w Wieliczce | Parafia św. Sebastiana w Wieliczce | Parafia św. Pawła Apostoła w Wieliczce | Klasztor franciszkanów-reformatów i kościół Stygmatów św. Franciszka w WieliczceOceń: Kościół św. Klemensa w Wieliczce