Klasno

Osada żydowska w Klasnie zaczęła powstawać po wydaniu przez króla Zygmunta Augusta w 1525 roku zakazu osiedlania się Żydów na terenie samej Wieliczki. Ten przepis, powtarzany przez kolejne pokolenia władców, utrzymywany był aż do 1867 roku i miał na celu ograniczenie wpływu Żydów w handlu solą, co stanowiło ważny element gospodarczego życia regionu, oraz w innych dziedzinach, jak na przykład wyszynk alkoholi.

Dynamiczny rozwój Klasna miał miejsce po I rozbiorze Polski, co nastąpiło dzięki wsparciu Ignacego Przychockiego, właściciela Sierczy. Wówczas zaszły znaczące zmiany, które przekształciły Klasno w ważny ośrodek społeczności żydowskiej. Liczba mieszkańców zwiększyła się do około 600 osób w drugiej połowie XIX wieku, a społeczność ta była odpowiedzialna za tworzenie infrastruktury, w tym dwóch synagog, mykwy, chederu oraz przytułku, a także prowadzenie różnych branż gospodarczych, jak młyn, browar czy piekarnia.

W roku 1878 Klasno dotknął tragiczny pożar, który znacząco wpłynął na rozwój tej dzielnicy. Po zniesieniu zakazu osiedlania się Żydów w 1867 roku, wiele osób zdecydowało się na przeniesienie do centrum Wieliczki, co można zobaczyć po budynku dawnej synagogi przy ulicy Seraf. Na początku 1934 roku Klasno formalnie stało się częścią administracyjną Wieliczki.

Okres II wojny światowej przyniósł Klasnu tragiczną historię. W latach 1939–1942 niemieccy okupanci zgromadzili tu dużą liczbę Żydów z pobliskich miejscowości, co doprowadziło do dramatycznego wzrostu ich liczby z przed wojny. W szczytowym momencie w Klasnie znajdowało się od 7000 do 11 000 Żydów. Choć były plany utworzenia getta, ostatecznie większość z nich została wywieziona do obozów zagłady, a niektórzy tragicznie zginęli na terenie miejscowego cmentarza żydowskiego.

Dziś Klasno jest dzielnicą mniej reprezentacyjną, w której ślady bogatej historii żydowskiej pozostają niemal niewidoczne. Warto zwrócić uwagę na bogactwo tych wydarzeń, które kształtowały nie tylko lokalną historię, ale również tożsamość kulturalną regionu.